فلج بلز (Bell’s Palsy) چیست؟
فلج بلز یا Bell’s Palsy نوعی ضعف یا فلجی موقتی در عضله‌های صورت است که اغلب یک طرف صورت را درگیر میکند. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که عصب هفتم جمجمه (عصب صورتی) دچار التهاب، فشار یا اختلال در عملکرد بشوند. Bell’s Palsy اغلب به طور ناگهانی بروز کرده و حدود 80 درصد از مبتلایان در عرض چند هفته تا چند ماه به طور کامل بهبودی می یابند. این اختلال می‌تواند بر غذاخوردن، صحبت‌کردن، بستن چشم و حتی بروز احساسات از طریق عضله‌های صورت تاثیرگذار باشد.
علل بروز فلج بلز
علت دقیق Bell’s Palsy هنوز کاملاً روشن نیست، ولی احتمال زیادی دارد که این امر بر اثر عفونت‌های ویروسی (مثل تب‌خال، زونا یا EBV) ایجاد بشوند. این عفونت باعث متورم شدن عصب در کانال استخوانی صورت می‌گردد که در نتیجه ارتباط عصب با عضله مختل می‌شود. از جمله مهم‌ترین فاکتورهای خطر می‌توان به دیابت، بارداری، فشار خون بالا، ضعف ایمنی بدن و حتی استرس اشاره کرد که احتمال بروز این اختلال را افزایش می‌دهند.
فیزیوتراپی دماوند با بهره‌گیری از دانش روز دنیا و تجهیزات پیشرفته، به عنوان یک مرکز تخصصی فیزیوتراپی در شهر شیراز شناخته می‌شود. این مرکز با ارائه خدمات جامع و تخصصی، به بیماران کمک میکند تا به سلامتی کامل خود بازگردند. اگر شما نیز از درد آرنج گلف بازان رنج می‌برید، می‌توانید با مراجعه به فیزیوتراپی دماوند، از خدمات تخصصی این مرکز بهره‌مند شوید.
علائم فلج بلز
- ضعف یا فلجی عضله‌های صورت در یک طرف
- ناتوانی در بستن چشم مبتلا
- ریزش بزاق از کنار لب
- اختلال در چشیدن مواد غذایی
- حساس بودن گوش به صدا (هیپراکوزیس)
- درد در ناحیه گوش یا فک
- از بین رفتن چین و چروک‌های پیشانی در سمت مبتلا
- پایین آمدن گوشه لب
این نشانه‌ها اغلب ظرف 48 ساعت از بروز عارضه پیشرفت کرده و سپس حدود چند هفته یا چند ماه از بین می‌روند.
نقش فیزیوتراپی در بهبودی فلج بلز
فیزیوتراپی نقش مهمی در بازتوانی مبتلایان دارد. تکنیک‌های تخصصی فیزیوتراپی ضمن افزایش جریان خون محلی، تحریک عصب صورت و پیشگیری از تحلیل عضلانی، سرعت بهبودی عملکرد صورت را بیشتر می‌کنند. این امر موجب بازگشت تقارن و طبیعی بودن حرکات عضلانی صورت می‌شود.
متدهای فیزیوتراپی برای فلج بلز
- ماساژ تخصصی صورت: برای افزایش جریان خون و تخلیه مواد التهابی
- تمرینات حرکتی صورت: برای فعال‌سازی عضله‌های صورت و پیشگیری از ضعف آنها
- استفاده از گرمای مرطوب: برای افزایش قابلیت ارتجاع عضله
- تکنیک‌های الکتروتراپی (مثل TENS) برای تحریک عصب صورت
- بیوفیدبک: برای یادگیری کنترل دقیق حرکات عضلانی
- استفاده از کمپرس سرد در صورت التهاب
این تکنیک‌ها اغلب با نظارت فیزیوتراپیست اجرا می‌شوند که پیشرفت آنها را هم ثبت کرده و آنها را با وضعیت بیمار تطبیق می‌دهد.
مزایای فیزیوتراپی در فلج بلز
• سرعت بخشیدن به بازسازی عصب
• پیشگیری از آتروفی عضلانی در صورت استفاده نشدن از عضله
• بازگشت تقارن در حرکات صورت
• افزایش اعتماد به نفس و ارتباط اجتماعی مبتلایان
• پیشگیری از بروز عوارض بلند مدت مثل سینکینز (حرکت همزمان غیرارادی)
فیزیوتراپی با حمایت تخصصی، باعث بازگشت عملکرد طبیعی عضله‌های صورت می‌شود.
برنامه تمرینی فیزیوتراپی در منزل
ابرو را از پایین به سمت بالا ببرید (مثل حالت تعجب)
چشم را محکم ببندید و سپس باز کنید
لب‌ها را جمع کرده و سپس لبخند بزنید
گونه‌ها را باد کنید (مثل هنگام نگهداشتن هوا در دهان)
ادای جویدن را اجرا نمایید (مثل جویدن آدامس)
این تمرینات را روزانه 5-10 مرتبه تکرار کنید (تحت نظر فیزیوتراپیست)
این حرکات کمک می‌کنند که عضله‌های صورت فعال ب مانند و از تحلیل آنها پیشگیری کنند.
نکات مراقبتی برای مبتلایان به Bell’s Palsy
• مراقب باشید که چشم از خشکی آسیب نبیند ( استفاده از قطره‌های چشم مصنوعی)
• استفاده از عینک برای پیشگیری از ورود گرد و غبار
• جویدن از سمت سالم صورت
• مراقبت از بهداشت دهان و دندان
• حمایت روانی و عاطفی برای افزایش اعتماد به نفس
• مصرف داروهای تجویزی (مثل کورتون) طبق دستور پزشک
این مراقبت‌ها از بروز عوارض پیشگیری کرده و سرعت بهبودی را افزایش می‌دهند.
پیش‌آگهی و مدت بهبودی
بیش از 80 درصد مبتلایان به Bell’s Palsy ظرف 3 تا 6 ماه به طور کامل بهبودی می یابند. این امر بستگی زیادی دارد که در مراحل اولیه تشخیص، مراقبت‌های پزشکی و فیزیوتراپی صحیح اجرا بشوند. در حدود 20 درصد از مبتلایان، ضعف عضلانی باقی می ماند که می تواند با تکنیک‌های تخصصی ادامه‌دار فیزیوتراپی تخفیف یابد.
نتیجه گیری
فیزیوتراپی یکی از مهم‌ترین روش‌های حمایت از بهبودی در Bell’s Palsy می‌باشد. این تکنیک‌ها با تحریک عصب، افزایش جریان خون، پیشگیری از تحلیل عضلانی و بازسازی عملکرد عضله‌های صورت، امکان بازگشت سریع‌تر و کامل‌تر را برای بیماران فراهم می‌کنند. مراقبت تخصصی، تمرینات صحیح و حمایت روانی از بیمار همگی در این فرآیند نقش مهمی ایفاء می‌کنند.
